కుక్క గోవుగాదు...

కుక్క గోవుగాదు కుందేలు పులిగాదు
దోమ గజము గాదు దొడ్డదైన
లోభి దాత గాడు లోకంబు లోపల
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.

భావం:

ఎంత గొప్పదైనను కుక్క సాదు జంతువైన ఆవు కాలేదు. భయపడి పరుగెత్తే కుందేలు పులి కాలేదు.
తొండం గల దోమ ఏనుగూ కాలేదు. అలాగే పిసినిగొట్టు దాత కాలేడు.

ఏమి గొంచు...

ఏమి గొంచు వచ్చె ఏమి తాగొనిపోవు
పుట్టు వేళ నరుడు గిట్టు వేళ
ధనము లెచటి కేగు తానెగు నెచటికి
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.

భావం:

మనిషి పుట్టినప్పుడు ఏమీ తీసుకొని రాలేదు, తిరిగి వెళ్లేటప్పుడు ఏమీ తీసుకొని పోలేడు. వాడు సంపాదించిన 

ధనం ఎక్కడికి పోతుందో, వాడు ఎక్కడికి పోతాడో తెలియకున్నాడు.

ఎద్దుకైన గాని...

ఎద్దుకైన గాని యేడాది తెలిపిన
మాట తెలిసి నడచు మర్మమెరిగి
మొప్పె తెలియలేడు ముప్పదేండ్లకునైన
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.

భావం:

ఒక యేడాది నేర్పిస్తే ఎద్దు అయినా మనం చెప్పినట్లు తెలుసుకొని వ్యవసాయానికి పనికి వస్తుంది. కాని ముప్పై
యేండ్లు చెప్పినా మూర్ఖుడు తెలుసుకోలేడు.

రాము డొకండు...

రాము డొకండు పుట్టి రవికుల మీడేర్చె
కురుపతి జనియించి కులము జెఱచె
ఇలను బుణ్యపాప మీలాగు కాదొక
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.

భావం:

శ్రీ రాముడు రఘు వంశానికి ఖ్యాతి తెచ్చాడు, కాని ధుర్యోధనుడి వల్ల కురువంశం నాశనమైపోయింది. ఇలలో పాప పుణ్యాలు ఇలా ఉంటాయి అని వీళ్లు నిరూపించారు.

మృగమదంబు జూడ...

మృగమదంబు జూడ మీద నల్లగనుండు
బరిఢవిల్లు దాని పరిమళంబు
గురువులైన వారి గుణములీలాగురా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.

భావం:

కస్తూరి రంగు చూడటానికి ఎంత నల్లగా ఉన్నా దాని సువాసన ఎంత బావుంటుందో అలాగే మంచి గుణం కలిగిన
వాడు ఎక్కడ ఉన్నను అతడు ప్రజలచే కీర్తించబడతాడు.

అల్పుడెపుడు పల్కు...

అల్పుడెపుడు పల్కు ఆడంబరముగాను
సజ్జనుండు పల్కు చల్లగాను
కంచు మ్రోగునట్టు కనకంబు మ్రోగునా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.

భావం:

ఎంతో విలువైన బంగారపు శబ్దము, అంత విలువ లేని కంచు శబ్దము కంటే ఎలా తక్కువ ఉండునో , అలాగే
మంచివారి మాటలు చల్లగా నిరాడంబరంగా ఉంటే, చెడ్డవాడి మాట మాత్రం ఆడంబరంగా ఉంటుంది.

అనగ ననగ రాగ...

అనగ ననగ రాగ మతిశయిల్లుచునుండు
తినగ తినగ వేము తియ్యనుండు
సాధనమున పనులు సమకూరు ధర లోన
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.

భావం:

పాడగా పాడగా రాగం వృద్ధి అవుతుంది. తినగా తినగా వేపాకు కూడా తియ్యగా ఉంటుంది. అలాగే ధృడ సంకల్పంతో పట్టుదలగా చేపట్టిన పనిని చెయ్యగా అది తప్పకుండా సమకూరుతుంది.

ఉప్పుకప్పురంబు...

ఉప్పుకప్పురంబు నొక్కపోలిక నుండు
చూడ చూడ రుచుల జాడవేరు
పురుషులందు పుణ్య పురుషులు వేరయా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.

భావం:

ఉప్పూ, కర్పూరం రెండూ బయటకి చూడటానికి ఒకే రకంగా ఉంటాయి. కానీ వాటి యొక్క రుచులు వేరు.
అలాగే పురుషుల్లో పుణ్య పురుషులు వేరుగా ఉంటారు.